Văn hóa ứng xử giữa thầy - trò được vun bồi qua các thế hệ.

Lo ngại sự xuống cấp

Có rất nhiều yếu tố, mối quan hệ để xây dựng VHHĐ. Trong đó, có hai mối quan hệ chính là quan hệ giữa thầy - trò và quan hệ giữa các trò với nhau. Mối quan hệ giữa thầy - trò được xem là cốt lõi nhất.

Thời gian qua, ngành giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) luôn kiên trì xây dựng VHHĐ từ năm này qua năm khác, từ thế hệ này qua thế hệ khác và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận học sinh, sinh viên (HS, SV) ứng xử một cách thiếu văn hóa, kém hiểu biết, gây ảnh hưởng đến tinh thần và môi trường văn hóa giáo dục tốt đẹp trong trường học. Hiện nay, biểu hiện xuống cấp của VHHĐ đang là mối lo ngại của xã hội.

Thực tế, trên phương diện giáo dục trong cả nước có nhiều sự kiện dậy sóng dư luận xã hội. Không ít vụ HS đánh nhau ở cả trong và ngoài trường học. Giáo viên thì bạo lực, sàm sỡ, gạ tình với HS, gây nên sự xuống cấp nghiêm trọng của VHHĐ. Không ít phụ huynh “cậy quyền”, có những hành động thiếu nhân văn, xem thường thầy, cô giáo.

Còn nhớ tháng 3-2018, tại Long An, cô giáo xử phạt HS quỳ gối. Sau đó, phụ huynh vào trường bắt cô giáo quỳ gối. Mới đây, phụ huynh vác dao đến trường đe dọa nhiều giáo viên, lãnh đạo tại một trường tiểu học tỉnh Hà Tĩnh...

Tại Bến Tre, theo đánh giá của ngành GD&ĐT, vấn đề ứng xử học đường có xuất hiện một vài trường hợp mâu thuẫn, ẩu đả giữa HS với HS. Mối quan hệ, ứng xử giữa thầy - trò, phụ huynh và giáo viên vẫn trong tầm kiểm soát của chuẩn mực ứng xử. Tuy nhiên, vấn đề này cần được nhìn nhận đánh giá đúng thực chất hơn để chấn chỉnh kịp thời nếu có biểu hiện lệch chuẩn. Qua đó, nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu xây dựng, phát triển VHHĐ, xây dựng con người Bến Tre phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Tiếp cận bằng tình thương

Chia sẻ quan điểm về VHUXHĐ, anh Diếp Minh Tuấn (Trung tâm Hoạt động thanh thiếu nhi tỉnh) bày tỏ: Trong tất cả các mối quan hệ ở trường học thì mối quan hệ thầy - trò là một biểu hiện tập trung nhất, xuyên suốt trong quá trình dạy và học. Việc giải quyết tốt mối quan hệ thầy - trò nghĩa là cơ bản đã giải quyết được mục tiêu đào tạo, góp phần to lớn trong việc hoàn thiện nhân cách HS, SV.

Xã hội phát triển cũng kéo theo nhiều thay đổi không chỉ là những yếu tố vật chất mà còn cả những quan niệm, mối quan hệ. Mối quan hệ thầy trò ngày nay gần gũi hơn ngày xưa rất nhiều. Tuy nhiên, mặt trái của thời đại số 4.0 nhiều khi làm mối quan hệ thầy trò đi qua quá nhiều giới hạn dẫn đến những sự việc không mong muốn như phụ huynh dùng tiền để thầy cô có thể giúp đỡ con em mình, rồi bạo lực học đường khiến cho lòng tin vào mối quan hệ thiêng liêng ấy bị thay đổi đi một phần nào đó.

Em Nguyễn Trung Nhân - cựu HS Trường THPT Chuyên Bến Tre cho rằng: Hiện nay, giữa thầy và trò về cơ bản vẫn tồn tại ranh giới về đạo đức nhưng ngày càng mong manh. Sự “bảo kê” từ phía gia đình là một trong những nguyên nhân mà nhiều trường hợp HS có thái độ vô lễ với thầy cô. “Có nhiều cách khác để thể hiện quan điểm của mình mà không xúc phạm đến người khác, đặc biệt là những người cha, người mẹ thứ hai của mình”, Trung Nhân chia sẻ.

Chủ tịch Hội Cựu giáo chức tỉnh Phạm Nghi Tiện nhận xét: “Ngày nay, xã hội và truyền thông nói nhiều về quyền của trẻ em mà lãng quên đi bổn phận trẻ em đối với gia đình, thầy cô giáo, nên phần lớn các em nhận thức lệch chuẩn, có những hành động, thái độ không phù hợp”.

Nhà giáo nhân dân, TS. Đặng Huỳnh Mai - nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng: “Thương cho roi cho vọt”. Thời xưa, người thầy có một vị trí nhất định trong lòng học trò, học trò lễ phép, biết kính trọng thầy. Đi ra đường, học trò bắt gặp thầy, cô là lễ phép chào hỏi, còn bây giờ những chuyện như vậy không còn nhiều. Ngày xưa, thầy đánh học trò bằng thước bảng nhưng học trò và phụ huynh đều tôn kính vì đó là roi tình thương, roi dạy dỗ với mong muốn trò tốt hơn. “Trong bối cảnh đạo đức xã hội đang có vấn đề, ngành GD&ĐT đứng trước nhiều thách thức, trong đó dư luận quan tâm nhất là VHUXHĐ. Cán bộ quản lý giáo dục và mỗi giáo viên phải có đủ tình thương, tiếp cận tích cực bằng tình thương, bằng nghiệp vụ sư phạm mới giải quyết được vấn đề thực tiễn đặt ra”, Nhà giáo nhân dân, TS. Đặng Huỳnh Mai cho hay.