Từ “Đồng Khởi 1960” trong khát vọng giải phóng đất nước đến “Đồng Khởi Mới”, xây dựng và phát triển quê hương trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

16/01/2025

Trong quá trình hình thành và phát triển “Đất và Người” Bến Tre đã đóng góp, tô đậm thêm truyền thống văn hóa của dân tộc với nhiều giá trị phong phú, đặc sắc. Đó là ý chí kiên cường bất khuất, không chịu buông xuôi, vượt thắng khó khăn; tinh thần tự lực, tự cường, dựa vào sức mình là chính, không ỷ lại, trông chờ; đoàn kết, tương thân, tương ái; niềm khát vọng về độc lập, tự do…

Trong cuộc kháng chiến oanh liệt giành độc lập dân tộc, Đảng bộ và Nhân dân Bến Tre đã làm nên cuộc “Đồng khởi” năm 1960 “long trời, lở đất”. Qua đó, đã tạo nên một giá trị mới trong hệ giá trị văn hóa truyền thống của người dân Xứ dừa. Đó là “Tinh thần Đồng khởi”, với những nội dung văn hóa và nhân văn sâu sắc: Tinh thần mưu trí, sáng tạo, dũng cảm, dám nghĩ, dám làm; huy động lực lượng toàn dân tham gia phong trào hành động cách mạng; đồng loạt, đồng lòng, đồng bộ “quật khởi”; ý Đảng lòng dân gặp nhau, thống nhất ý chí và hành động. Từ “tinh thần Đồng khởi” với khí phách quật cường và ý chí mãnh liệt trong khát vọng giải phóng dân tộc, Đảng bộ và Nhân dân Bến Tre đã quyết tâm “làm một cuộc “Đồng khởi mới” trong thời bình, trong thời kỳ cách nạng công nghiệp 4.0”, cùng cả nước vững tin bước vào kỷ nguyên phát triển mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, xây dựng đất nước hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc.

Sau khi Hiệp định Giơnevơ (7/1954) có hiêu lực, đất nước ta tạm thời chia làm hai miền. Ở miền Nam, Mỹ ra sức phá hoại Hiệp định, hất cẳng Pháp, thiết lập chính quyền Ngô Đình Diệm và quân đội tay sai. Chúng thực hiện biện pháp chiến lược “Tố cộng, diệt cộng”, tiến hành nhiều cuộc thảm sát đẫm máu ở miền Nam nhằm tiêu diệt những người cộng sản và dập tắt phong trào cách mạng. Ở Bến Tre, từ 1954 đến khi Đồng khởi nổ ra, từ 117 chi bộ với trên 2.000 đảng viên chỉ còn 18 chi bộ với 162 đảng viên. Có thể nói, “đêm trước” Đồng khởi, trên 3 dải cù lao là một cảnh tượng điêu tàn, đổ nát; Nhân dân Bến Tre sống trong cảnh máu và nước mắt, tang tóc, đau thương. Cách mạng miền Nam nói chung, Bến Tre nói riêng cực kỳ khó khăn, gần như không có lối thoát.

Trước tình hình khủng bố ngày càng gay gắt của địch, tháng 1/1959, Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp, thống nhất ban hành Nghị quyết 15 về “Tăng cường đoàn kết, kiên quyết, đấu tranh giữ gìn hòa bình, thực hiện thống nhất đất nước”. Nghị quyết nêu rõ mục tiêu, con đường của cách mạng miền Nam lúc này: “Lấy sức mạnh của quần chúng dựa vào lực lượng chính trị của quần chúng là chủ yếu kết hợp với lực lượng vũ trang để đánh đổ chính quyền thống trị của đế quốc và phong kiến, dựng lên chính quyền cách mạng của nhân dân”. Cuối năm 1959, Nghị quyết 15 về đến các địa phương miền Nam đã thổi bùng lên ngọn lửa cách mạng, mở ra cao trào cách mạng mới, thật sự là “pháo lệnh” cho công cuộc Đồng khởi ở miền Nam năm 1960.

Tại Bến Tre, thực hiện chủ trương của Hội nghị Liên Tỉnh ủy Trung Nam bộ, Tỉnh ủy thống nhất, kiên quyết “phát động nhân dân đồng lòng khởi nghĩa làm một lượt” (tức “Đồng khởi”) và chọn ba xã Định Thủy, Phước Hiệp và Bình Khánh (Mỏ Cày) làm điểm chỉ đạo. Sáng ngày 17/1/1960, “Tổ hành động” của xã Định Thủy đánh chiếm Tổng đoàn dân vệ đóng tại đình Định Phước, thu toàn bộ súng đạn, mở đầu cuộc Đồng khởi. Trong ngày 17 và 18/1/1960, cuộc nổi dậy nổ ra ở các xã Phước Hiệp, Bình Khánh và các xã khác trong huyện Mỏ Cày. “Từ đó, làn sóng “đồng khởi” như nước vỡ bờ lan ra toàn tỉnh Bến Tre và khắp các tỉnh ở Nam Bộ, Tây Nguyên, Trung Trung Bộ…”.

Đồng khởi năm 1960 ở Bến Tre là thắng lợi của đường lối chiến tranh cách mạng đúng đắn của Đảng, của Nghị quyết 15 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa II); là biểu hiện sự vận dụng linh hoạt sáng tạo, tài tình đường lối của Đảng vào thực tiễn của tình hình tỉnh Bến Tre; là ý chí tự lực tự cường, khát khao độc lập, tự do và thể hiện phương pháp đấu tranh cách mạng thông minh tuyệt vời của Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Bến Tre.

Thắng lợi của cuộc Đồng khởi đồng thời là tiếng súng mở đầu cho cao trào tiến công và nổi dậy của toàn miền Nam, chuyển cách mạng từ thế giữ gìn lực lượng sang thế tiến công địch, đẩy chế độ Mỹ - ngụy rơi vào thế khủng hoảng triền miên dẫn đến sự sụp đổ hoàn toàn và kết thúc bằng chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử 30/4/1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc, hoàn thành khát vọng giải phóng dân tộc.

Sau “Đại thắng mùa Xuân 1975”, cùng cả nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Đảng bộ và Nhân dân Bến Tre kế thừa và phát huy giá trị “Đồng khởi” trong xây dựng, phát triển quê hương. “Đồng khởi” không chỉ là khát vọng, là động lực tinh thần, mà trở thành một chủ trương, quyết tâm chính trị lớn của Đảng bộ và Nhân dân Bến Tre trong “Đồng khởi mới” xây dựng và phát triển quê hương. “Tinh thần Đồng khởi” luôn được xác định và phát huy trong thực hiện nhiệm vụ qua các kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh. Tiêu biểu nhất là, ngày 05/12/1997 Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết số 07-NQ/TU về “Tổ chức kỷ niệm những ngày lịch sử lớn năm 2000, phát động phong trào Đồng khởi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đẩy lùi nghèo nàn và lạc hậu”. Trong đó, Tỉnh ủy đã nhấn mạnh: “Phát huy truyền thống văn hóa mang tính đặc thù của Bến Tre tạo thành nguồn lực mới, đồng thời đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”. Ngày 3/6/2008, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, khóa VIII đã ban hành Chỉ thị số 27-CT/TU về phát động phong trào thi đua “Đồng khởi mới” đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đẩy lùi nghèo nàn lạc hậu và tổ chức kỷ niệm những ngày lễ lớn trong năm 2010. Ngày 07/01/2015 Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 16-CT/TU về việc phát động phong trào thi đua “Đồng khởi mới” nhân kỷ niệm 55 năm ngày Bến Tre Đồng khởi. Trên cơ sở đó, ngày 28/4/2016, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bến Tre đã ban hành Chương trình số 10-CTr/TU về phát động “Đồng khởi Khởi nghiệp và phát triển doanh nghiệp” gồm 3 nội dung chính: (1) Đồng khởi Khởi nghiệp, (2) Hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, (3) Đồng khởi thoát nghèo, đã tạo sức lan tỏa sâu rộng, xây dựng được hệ sinh thái khởi nghiệp khá hiệu quả, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bến Tre lần thứ X, nhiệm kỳ 2015 - 2020.

Tiếp tục phát huy tinh thần quật cường, khát vọng cháy bỏng ấy và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Bến Tre lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 - 2025, ngày 17/10/2020, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Chỉ thị số 01-CT/TU về phát động Phong trào thi đua “Đồng khởi mới” giai đoạn 2020-2025, tầm nhìn đến năm 2030 nhằm: “Biến tinh thần Đồng khởi trong đấu tranh giải phóng dân tộc thành phong trào Đồng khởi trong xây dựng chủ nghĩa xã hội, tạo ra xung lực chính trị mới, quyết tâm đưa kinh tế xã hội tỉnh nhà phát triển nhanh, toàn diện hướng tới mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”; tạo tiền đề để thực hiện thắng lợi mục tiêu “xây dựng Bến Tre thành tỉnh phát triển khá của khu vực đồng bằng song Cửu Long vào năm 2025 và cả nước vào năm 2030”. Năm 2024, Đảng bộ và Nhân dân Bến Tre đã tích cực triển khai đợt cao điểm thi đua “Đồng Khởi mới” trong hai năm 2024-2025 đạt nhiều kết quả nổi bật trên cả “hai chân” và “ba mũi”. Các chỉ tiêu trong công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị tiến độ đạt khá cao; các cấp ủy tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo theo hướng toàn diện, trực tiếp, sâu sát và linh hoạt. Công tác triển khai, quán triệt và tổ chức thực hiện Nghị quyết Tỉnh ủy được các cấp ủy quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện đạt được kết quả trên các lĩnh vực. Công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch được tăng cường, kịp thời định hướng những vấn đề nhạy cảm, giữ vững ổn định tư tưởng trong Đảng bộ và xã hội. Tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh tiếp tục trong xu hướng phục hồi tích cực và đạt một số kết quả đáng ghi nhận. Các hoạt động văn hóa - xã hội, an sinh xã hội được nâng chất; cải cách hành chính và cải cách chế độ công vụ, công chức được thực hiện tốt; sắp xếp tổ chức bộ máy đảm bảo đúng kế hoạch, lộ trình đã đề ra. Công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực được đẩy mạnh. An ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Tổ chức thành công chuỗi sự kiện trong khuôn khổ Hội nghị xúc tiến đầu tư năm 2024, tạo sức lan tỏa và thu hút được ngày càng nhiều doanh nghiệp, nhà đầu tư, tạo xung lực phát triển cho tỉnh trong năm 2025, kết thúc thắng lợi Nghị quyết nhiệm kỳ 2020-2025, tạo tiền đề quan trọng để Bến Tre cùng cả nước vững tin bước vào kỷ nguyên phát triển mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, kỷ nguyên đột phá, phát triển tăng tốc trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, đưa quốc gia, dân tộc lên một tầm cao mới, tiến cùng thời đại. Trong đó, đến năm 2030, Bến Tre phấn đấu trở thành tỉnh phát triển khá của cả nước; có hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ; tập trung phát triển kinh tế biển; công nghiệp chế biến, chế tạo và năng lượng mới gắn bảo vệ môi trường, sinh thái và thích ứng với biến đổi khí hậu; có đô thị hiện đại, nông thôn giàu bản sắc, du lịch thân thiện; quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội được bảo đảm; người dân có cuộc sống văn minh, ấm no, hạnh phúc. Tầm nhìn đến năm 2050, Bến Tre là tỉnh phát triển thịnh vượng, trở thành nơi đáng sống có hệ thống đô thị hiện đại, thông minh, môi trường sống xanh, sạch; phấn đấu trở thành đơn vị hành chính đô thị loại I đặc thù, đô thị vệ tinh của Thành phố Hồ Chí Minh; các trụ cột tăng trưởng có trình độ phát triển cao và trở thành động lực phát triển quan trọng của vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước; xã hội phát triển hài hòa, văn minh, hiện đại; môi trường, trật tự, kỷ cương, an ninh, an toàn và cảnh quan thiên nhiên được gìn giữ; con người phát triển toàn diện, có cuộc sống phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.

Để hiện thực hóa mục tiêu và khát vọng phát triển thịnh vượng, trở thành nơi đáng sống và vươn lên trở thành một tỉnh phát triển toàn diện, đóng vai trò đầu tàu kinh tế và xã hội tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Đảng bộ và Nhân dân Bến Tre cần phát huy mạnh mẽ hơn nữa “tinh thần Đồng khởi trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0” với các đột phá phát triển là: (1) Tập trung phát triển hạ tầng giao thông ven biển, cảng biển, hạ tầng logistics, công nghiệp chế biến, chế tạo, năng lượng tái tạo, năng lượng mới (hydro xanh); phát triển đô thị - dịch vụ - du lịch tổng hợp, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thích ứng với biến đổi khí hậu. (2) Nghiên cứu xây dựng và triển khai các cơ chế, chính sách đột phá để thu hút hiệu quả các nguồn vốn đầu tư vào các chương trình, dự án ưu tiên cho đầu tư phát triển của tỉnh phù hợp với quy định của pháp luật. Chủ động ứng dụng, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. (3) Cải cách hành chính, trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, xây dựng chính quyền số, xã hội số. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút, trọng dụng và đãi ngộ nhân tài, nhất là trong quản lý và các ngành, lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, năng lượng tái tạo, năng lượng mới (hydro xanh), vận tải, logistics, chuyển đổi số và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Kế thừa và phát huy các giá trị của vùng đất “địa linh, nhân kiệt” với truyền thống lịch sử hào hùng, khát vọng độc lập, tự do, Đảng bộ và Nhân dân Bến Tre đã làm nên cuộc “Đồng khởi trong thời chiến” - một mốc son chói lọi trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và kết thúc vẻ vang sự nghiệp giải phóng dân tộc. Vinh dự và tự hào về truyền thống hào hùng ấy, Đảng bộ, Nhân dân Bến Tre càng ý thức trách nhiệm của mình đối với sự nghiệp xây dựng và phát triển quê hương, được hiện thực hóa bằng cuộc “Đồng khởi mới” trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0. Mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, nhưng sự quyết tâm và những kết quả bước đầu mà Đảng bộ và Nhân dân Bến Tre đạt được đã xứng đáng với sự hy sinh, cống hiến của các thế hệ tiền bối và truyền thống quê hương. Với động lực to lớn và khát vọng mạnh mẽ ấy chính là sự kết nối bền chặt, tạo thành một dòng chảy liên tục giữa quá khứ - hiện tại và tương lai để hiện thực hóa tư duy, tầm nhìn, khát vọng vươn lên của Đảng bộ và Nhân dân Bến Tre cùng cả nước vững tin bước vào kỷ nguyên phát triển mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, phát triển theo chế độ xã hội xã hội chủ nghĩa, “sánh vai với các cường quốc năm châu”./.

 

ThS. Phan Văn Thuận - Trường Chính trị