Chủ động ứng phó xâm nhập mặn mùa khô năm 2021 - 2022

03/03/2022

Nhằm chủ động thực hiện các giải pháp phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn mùa khô năm 2021-2022, Ban Biên tập đã có cuộc trao đổi với đồng chí Đoàn Văn Đảnh - UVBTV, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xung quanh vấn đề này.

​Ban biên tập: Xin đồng chí cho biết dự báo về tình hình xâm nhập mặn trên địa bàn tỉnh Bến Tre trong thời gian tới?

Đồng chí Đoàn Văn Đảnh: Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, mùa khô 2021-2022 tổng lượng dòng chảy từ thượng nguồn sông Mê Kông về hạ lưu khả năng thấp hơn trung bình nhiều năm. Xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long có khả năng đến sớm và cao hơn trung bình nhiều năm.

Tháng 02/2022, theo dự báo của Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam (bản tin ngày 17/02/2022), nguồn nước tự nhiên về Đồng bằng sông Cửu Long trong mùa kiệt năm 2021-2022 xem như ở những năm kiệt nước. Tuy nhiên, do có điều tiết gia tăng từ các thuỷ điện trên lưu vực, vì vậy nguồn nước cho sản xuất ở mùa kiệt năm nay được dự báo ở mức tương đương với năm 2020-2021, nguồn nước phụ thuộc vào việc vận hành của các đập thuỷ điện thượng nguồn. Mặn có thể diễn biến bất thường, nguy hiểm vào cuối tháng 2 và cao điểm trong tháng 3.

Đối với khu vực Bến Tre, Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh dự báo mặn xâm nhập sâu nhất trên các sông chính có khả năng xuất hiện từ ngày 11 đến ngày 18/3/2022. Độ mặn 4 ⁰/₀₀ xâm nhập cách các cửa sông khoảng từ 48-58km. Cụ thể:Trên sông Cửa Đại: xâm nhập đến xã Tân Thạch, huyện Châu Thành.Trên sông Hàm Luông: xâm nhập đến xã An Hiệp, huyện Châu Thành và xã Thanh Tân, huyện Mỏ Cày Bắc.Trên sông Cổ Chiên: xâm nhập đến xã Nhuận Phú Tân, huyện Mỏ Cày Bắc.

Tuy nhiên, tình hình xâm nhập mặn có thể diễn biến bất thường, nguy hiểm ở

bất cứ thời điểm nào do việc vận hành các đập thuỷ điện trên khu vực thượng nguồn.

Ban biên tập: Tỉnh đã chủ động triển khai những giải pháp gì để ứng phó, nhất là việc tập trung triển khai các công trình thủy lợi trọng điểm như thế nào?

Đồng chí Đoàn Văn Đảnh:

Nhằm chủ động thực hiện các giải pháp phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn mùa khô năm 2021-2022, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh đã chỉ đạo các ngành, các cấp địa phương triển khai công tác chuẩn bị ngay từ tháng 9/2021. Uỷ ban nhân dân tỉnh đã ban hành Kế hoạch về phòng chống thiếu nước, hạn hán, xâm nhập mặn mùa khô năm 2021-2022 trên địa bàn tỉnh Bến Tre (Kế hoạch số 6999/KH-UBND ngày 26/10/2021). Trên cơ sở Kế hoạch của Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành, các ngành, địa phương đã xây dựng kế hoạch phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn mùa khô 2021-2022 cụ thể, chi tiết, sát tình hình thực tế, đề ra những giải pháp nhằm giảm thiểu thiệt hại do xâm nhập mặn gây ra trong lĩnh vực, phạm vi phụ trách của cơ quan, đơn vị.

Thực hiện tốt giải pháp công trình nhằm phục vụ ngăn mặn, trữ ngọt mùa khô năm 2021-2022: Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thuỷ lợi đã thi công hoàn thành các công trình sửa chữa cửa cống đảm bảo vận hành ngăn mặn trữ ngọt, hệ thống các tuyến kênh trục và nội đồng đã được nạo vét thông thoáng, khơi thông dòng chảy, đảm bảo trữ nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt người dân trong mùa khô 2021-2022, các tuyến bờ bao đã được sửa chữa, gia cố các vị trí sạt lở, đảm bảo ngăn triều cường và ngăn mặn (tổng cộng 28 công trình: sửa chữa 10 công trình cống, xử lý sạt lở 04 bờ bao, nạo vét 14 tuyến kênh với kinh phí thực hiện khoảng 32 tỷ đồng). Đã trang bị 202 cánh cửa cống tạm nội đồng theo đề nghị của địa phương để phục vụ ngăn mặn, trữ ngọt cho các huyện và thành phố Bến Tre.

Các công trình do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh làm chủ đầu tư: Dự án đầu tư xây dựng hệ thống cống kiểm soát mặn tại các huyện Ba Tri, Mỏ Cày Nam và Chợ Lách. Đã hoàn thành, đưa vào sử dụng Cống Kênh Trục - 418, Cống Kênh Lộ; Cống Sa Kê; Cống Giồng Võ đã thi công xong phần thân cống, đang thi công dàn van và cầu giao thông.

Dự án cấp nước sinh hoạt cho dân cư khu vực Cù Lao Minh trong điều kiện biến đổi khí hậu và nước biển dâng: đang triển khai xây dựng và lắp đặt thiết bị tuyến ống từ cầu Hàm Luông về các trạm bơm tăng áp và nhà máy nước Thạnh Phú.

Dự án Hệ thống thuỷ lợi Nam Bến Tre: đã thi công xây dựng hoàn thành: Cống Cái Cá, cống Nhà Thờ, cầu Cái Cá, cầu Nhà Thờ, cống Giồng Luông; thi công xong phần thân cống, dàn van cống Tân Tập, cống Tân Ngãi, cống Năm Lai cống Xẻo Ngang, cống Cả Ráng Giữa. Do các cống còn đê quay nên đảm bảo ngăn mặn.

Công trình Đê bao ven sông Hàm Luông đoạn từ cống Cái Mít đến cống Cầu Kênh: Công trình đã thi công hoàn thành (thuộc gói thầu số 6 dự án Hệ thống thuỷ lợi Bắc Bến Tre giai đoạn 1).

Dự án đê bao ngăn mặn ven sông Hàm Luông (đoạn từ cống Sơn Đốc 2 đến cống Cái Mít) và Dự án Quản lý nước Bến Tre: đang được đẩy nhanh tiến độ.

Công tác đắp đập tạm, trữ ngọt theo báo cáo của địa phương: Huyện Chợ Lách có kế hoạch đắp 22 công trình đập tạm ngăn mặn với tổng kinh phí thực hiện khoảng 13 tỷ đồng, trong đó thực hiện với hình thức nhà nước và nhân dân cùng làm 16 công trình với kinh phí thực hiện khoảng 3,8 tỷ đồng. Đồng thời, vận động, hỗ trợ người dân thực hiện và nhân rộng các mô hình trữ nước ngọt với quy mô hộ gia đình, thực hiện nạo vét các công trình kênh, mương, sửa chữa các cống, bờ bao, trữ nước trong mương vườn, đào các hồ trải bạt nhựa chứa nước nhằm sẵn sàng nguồn nước ngọt phục vụ sinh hoạt, sản xuất, chăn nuôi,... trong mùa hạn mặn 2021-2022. Theo thống kê trên địa bàn huyện hiện có trên 1.200 hồ chứa nước trải bạt với dung tích từ 100 m^­3 trở lên tập trung tại các xã  như: Phú Sơn, Vĩnh Thành, Tân Thiềng, hiện mô hình tiếp tục được nhân rộng trong người dân.

Huyện Châu Thành: có kế hoạch thực hiện 58 công trình tạm gồm: 57 đập tạm, 01 cống tạm, thực hiện với hình thức nhà nước và nhân dân cùng làm.

Các ngành, địa phương trong tỉnh tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân trong phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn: Hướng dẫn người nông dân các biện pháp phòng chống, ứng phó hạn hán, xâm nhập mặn trong các lĩnh vực: trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản,...; hướng dẫn người dân trữ nước để phục vụ sinh hoạt, sản xuất, chăn nuôi. Vận động nhân dân sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; bảo vệ, chống ô nhiễm nguồn nước trong các sông, kênh rạch, hệ thống công trình thủy lợi;…

Thông tin rộng rãi nội dung các bản tin dự báo, cảnh báo tình hình nguồn nước, xâm nhập mặn; các văn bản chỉ đạo của Trung ương và của tỉnh đến các ngành, các cấp địa phương và người dân bằng nhiều hình thức như: nhắn tin SMS, các trang mạng xã hội, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, Báo Đồng Khởi và Đài Truyền thanh các địa phương,...

Khuyến cáo người dân không sản xuất ở những vùng có nguy cơ thiếu nước, ảnh hưởng xâm nhập mặn để hạn chế thiệt hại.

Ban biên tập: Các cấp, các ngành và người dân cần làm gì để chủ động ứng phó với hạn mặn, thưa đồng chí?

Đồng chí Đoàn Văn Đảnh: Đối với các cấp, các ngành, địa phương: Tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình xâm nhập mặn, thường xuyên cập nhật, thông tin về số liệu đo mặn trên các sông, kênh, rạch, các nội dung chỉ đạo phòng chống, ứng phó của Trung ương và của tỉnh qua hệ thống tin nhắn SMS, email, mạng xã hội,... đến lãnh đạo các cấp địa phương và người dân để chủ động phòng tránh, ứng phó.

Công ty TNHH MTV Công trình Thủy lợi: tiếp tục phối hợp với các ngành, địa phương tổ chức thực hiện vận hành các công trình thủy lợi linh hoạt, phù hợp với diễn biến tình hình nguồn nước, xâm nhập mặn và nhu cầu dùng nước của các địa phương; đảm bảo tích trữ tối đa nguồn nước ngọt trong nội đồng, trên sông Ba Lai và hồ chứa Kênh Lấp để phục vụ trong mùa hạn mặn; tiếp tục thực hiện đo mặn tại các cống đầu mối nhằm theo dõi ranh giới mặn cho phép tưới nước vào nội đồng, đo mặn trong nội đồng để có biện pháp điều tiết nước tưới tiêu, hạn chế thiệt hại do ảnh hưởng xâm nhập mặn gây ra.

Các đơn vị cấp nước trên địa bàn tỉnh: sẵn sàng kích hoạt các phương án cấp nước ngọt ứng với từng thời điểm khi mặn xâm nhập để cấp nước ngọt cho người dân.

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn: đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án, công trình do đơn vị làm chủ đầu tư, các cống để đưa vào vận hành phục vụ.

Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố: tiếp tục chỉ đạo, tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân trữ nước ngọt cho sản xuất và sinh hoạt, chỉ đạo các đơn vị cấp nước trên địa bàn cụ thể hóa các phương án cấp nước ngọt cho Nhân dân, phối hợp với Công ty TNHH MTV Công trình Thủy lợi vận hành các cống thủy lợi hiệu quả cao nhất.

Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền về diễn biến tình hình nguồn nước, xâm nhập mặn; vận động mỗi hộ gia đình tiếp tục tích trữ tối đa nguồn nước ngọt để phục vụ sinh hoạt, sản xuất trong mùa hạn mặn, tận dụng các hồ chứa, bồn chứa, lu; đắp đập, bờ bao cục bộ để trữ nước trong các ao, mương vườn;... khuyến cáo người dân sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; hướng dẫn một số biện pháp phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn nhằm hạn chế thiệt hại cho người dân.

Đối với người dân: Cần phải tích cực, khẩn trương vào cuộc cùng với chính quyền địa phương các cấp để thực hiện ngay các giải pháp phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn mùa khô năm 2021-2022 theo theo phương châm 4 tại chỗ, 3 sẵn sàng. Tiếp tục phát huy tính sáng tạo, nhân rộng các mô hình hay đã mang lại hiệu quả tốt như: trữ nước bằng mọi hình thức để phục vụ sinh hoạt, sản xuất khi có nguồn nước ngọt; tăng cường chia sẻ thông tin về tình hình nguồn nước, xâm nhập mặn trên mạng xã hội. Chủ động đắp đập tạm, bờ bao ngăn mặn cục bộ để bảo vệ sản xuất của hộ gia đình; tự trang bị máy đo mặn để đo kiểm tra độ mặn trước khi lấy nước tưới cho cây trồng hoặc mang mẫu nước đến các điểm đo mặn tập trung để kiểm tra trước khi tưới. Sử dụng phương tiện (sà lan, ghe thuyền, xe,...) để vận chuyển nước ngọt phục vụ sinh hoạt, sản xuất trong tình huống mặn gay gắt.

Thực hiện sản xuất theo khuyến cáo của chính quyền địa phương và cơ quan chức năng, không sản xuất ở những khu vực có nguy cơ thiếu nước tưới.

Sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; bảo vệ, chống ô nhiễm nguồn nước trên các sông, kênh rạch, hệ thống công trình thủy lợi;…

Kịp thời thông tin, dự báo diễn biến tình hình xâm nhập mặn trên các phương tiện thông tin đại chúng tại địa phương để chủ động có biện pháp phòng, chống, ứng phó cho phù hợp.

 

Ban biên tập